توجه به آمایش سرزمین در بخش معدن
آمایش سرزمین در فعالیت معدنکاری باید به‌گونه‌ای باشد که علاوه بر تولید ثروت، منجر به تعالی فرهنگی، آبادانی، بهداشت و موقعیت مکانی آن منطقه شود و مردم آن بخش با از دست دادن منابع معدنی به سرمایه‌های معنوی بیشتر و بزرگ‌تری دست پیدا کنند تا به‌نوعی به اهداف بالاتر برسند.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، فرابخشی و اثربخش بودن طرح‌های توسعه از مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. این مهم ارتباط عمیقی با بهره‌وری و تولید ناخالص داخلی دارد. در سال‌های اخیر، اهمیت آمایش سرزمینی به‌وضوح روشن شده است.
شاید تا سال‌های گذشته، این مهم برای برخی مسئولان اهمیت چندانی نداشت و زیان‌های آن از قبیل توسعه نامتوازن با منابع طبیعی به‌ویژه آب، آسیب‌های زیست‌محیطی و اقتصادی را به کشور وارد می‌کرد. فرابخشی بودن آمایش سرزمینی زمانی نمود عینی پیدا خواهد کرد که تصمیم‌های کلان توسعه‌ای تنها براساس ظرفیت‌های منطقه‌ای اعم از جمعیت، منابع طبیعی و حساسیت‌های زیست‌محیطی گرفته شود و دیگر بحث مرزهای استانی و شهرستانی مطرح نباشد.
باتوجه به اینکه حوزه معدن در کشور ما در اولویت قرار ندارد، آمایش سرزمینی کمتر مورد توجه قرار گرفته و به‌صورت موردی و منفعل قابل ردیابی است. به‌طور کلی توسعه اقتصادی حوزه معدن، مرتبط با ظرفیت‌های معدنی هر منطقه است، اما آنچه در آمایش سرزمین بیشتر معنا پیدا می‌کند این است که بدانیم استراتژی اکتشاف در کشور چیست؟
کشف کدام ماده معدنی در اولویت قرار دارد؟
کدام مناطق باید در اولویت اکتشافات عمیق قرار بگیرند و توسعه اقتصادی صنایع معدنی به چه صورت است.رفع موانع توسعه فعالیت معدنکاری نظیر هزینه زیرساخت‌هایی همچون حمل‌ونقل، محاسبه هزینه‌های انرژی مصرفی در تولید، توجه به مسائل زیست‌محیطی، توجه به نقش معدن در کاهش فقر و افزایش بهداشت و فرهنگ در آمایش سرزمین باید لحاظ شود.
در واقع آمایش سرزمین در فعالیت معدنکاری باید به‌گونه‌ای باشد که علاوه بر تولید ثروت، منجر به تعالی فرهنگی، آبادانی، بهداشت و موقعیت مکانی آن منطقه شود و مردم آن بخش با از دست دادن منابع معدنی به سرمایه‌های معنوی بیشتر و بزرگ‌تری دست پیدا کنند تا به‌نوعی به اهداف بالاتر برسند.
آنچه مسلم است اینکه میزان توجه به ظرفیت‌ها و سرمایه‌های فیزیکی باتوجه به هزینه‌‌کرد بودجه در سال‌های گذشته قابل‌ردیابی است. چنانچه تمام سازمان‌های اجرایی کشور، موظف به انجام وظایف و نگاه ویژه به آمایش سرزمین باشند و اطلاعات خود را با دسترسی آزاد در بستر مناسب و مرتبط ارائه کنند، سرعت رسیدن به هدف آمایش سرزمینی نیز افزایش پیدا می‌کند.
راضیه لک - رئیس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی - صمت
